Zapraszamy do zapoznania się z artykułem prof. dr hab. Ireny Kossowskiej pt. "The Syndrome of an Emigrant: Memory, Trauma, Longing, and Loss in the Art of Józef Czapski", który ukazał się w najnowszym numerze czasopisma Athens Journal of Humanities & Art. Artykuł do pobrania ze strony: https://www.athensjournals.gr/ajha/v11i3.
Autorka podjęła w artykule tematykę wpływu traumy, wywołanej wojną i polityczną opresją, na postawy artystów, którzy podczas II wojny światowej przebyli w szeregach armii bojowe szlaki i/bądź przetrwali migracyjną tułaczkę, by ostatecznie, głównie z powodów politycznych, pozostać na wychodźstwie. Szczególnym wyzwaniem w tym obszarze badań jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: dlaczego niektórym z emigrantów udało się zintegrować ze artystyczną sceną miejsca osiedlenia, a nawet zrobić tam znaczącą karierę, podczas gdy inni woleli usunąć się na margines nowego środowiska twórców i pozostać w cieniu mainstreamowych nurtów kulturowych? Najlepszą egzemplifikacją tych złożonych zagadnień jest biografia Józefa Czapskiego (1896-1993), który walczył w szeregach polskiej armii na frontach I i II wojny światowej, a w 1946 r. zamieszkał na stałe w Paryżu. Zdaniem autorki to gehenna wojny i migracji spowodowały niezdolność Czapskiego do pełnej asymilacji w paryskim świecie sztuki i pobudziły jego niechęć do awangardowego progresywizmu i nowatorskich eksperymentów artystycznych. Jednocześnie jako publicysta paryskiej „Kultury” i autor kluczowych analiz komunistycznego reżimu Związku Sowieckiego oraz niestrudzony propagator historycznej prawdy o zbrodni katyńskiej był Czapski niekwestionowanym autorytetem w kręgach polskiej emigracji. Obracał się ponadto w najwyższych sferach francuskiej sceny politycznej, agitując niestrudzenie na rzecz suwerenności polskiego państwa. Niebywała erudycja, szczegółowa znajomość dzieł światowej literatury (możliwa dzięki opanowaniu kilku języków obcych), różnorodność wrażeń doznawanych podczas licznych podróży po Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej oraz liczne kontakty towarzyskie i przyjaźnie, świadczące o pełnej otwartości na Inność – narodową, etniczną, wyznaniową i seksualną, nie ukoiły jego poczucia dramatu ludzkiej egzystencji. Z przeprowadzonych przez autorkę analiz wynika, że obrazowanie plastyczne Czapskiego skrywa „osad” zbiorowej i indywidualnej traumy wojennej, potęgującej poczucie utraty „domu”, rozumianego w kategoriach emocjonalnych i politycznych, oraz niezbywalny ślad bolesnych doświadczeń wynikających z realiów emigracji.
-------
“Athens Journal of Humanities & Arts” jest czasopismem wydawanym przez Athens Institute for Education & Research (ATINER). Ta założona w 1995 r. w Atenach instytucja jest niezależnym stowarzyszeniem o akademicko-badawczym profilu i globalnym zasięgu. Misją ATINER jest stworzenie i ciągłe rozbudowywanie forum wymiany idei, myśli i doświadczeń naukowców i naukowczyń z całego świata. Ambicją instytutu pozostaje kontynuacja tradycji platońsko-sokratejskiego 'sympozjonu'. Dotychczas ATINER zorganizował ponad 1000 takich debat, w których uczestniczyli badacze ze 120 krajów. Instytut wydał także ponad 200 książek. W szerokim spektrum jego publikacji mieszczą się elektroniczne czasopisma i tomy pokonferencyjne zawierające łącznie 1500 artykułów o tematyce wywodzącej się z różnych dziedzin nauki.