Graficzne multiplikowanie „przestrzeni osobistej”. Prezentowana w Galerii Artus wystawa „Przestrzeń osobista” obejmuje wyselekcjonowane prace trzydziestu trzech artystów i artystek, działających ramach pięciu pracowni (Grafiki Multimedialnej, Litografii, Serigrafii, Wklęsłodruku i Wypukłodruku) tworzących istniejącą niemal osiem dekad Katedrę Grafiki na Wydziale Sztuk Pięknych toruńskiego uniwersytetu. Tytułowa przestrzeń osobista jest zarazem wartością oczywistą, osobniczo doskonale zdefiniowaną, jak i czymś niewidocznym, nieoczywistym i trudnym do jednoznacznego uchwycenia, a tym bardziej do jakiegokolwiek precyzyjnego normalizowania. Tworzy swoistą sferę przejściową, a jej granica stanowi drugą, po własnej skórze, „porowatą” barierę między „ja” i zewnętrznością. Filtrując niepotrzebne lub niepożądane bodźce sygnalizuje potencjalne i bezpośrednie zagrożenia. Choć trwale przypisana jest konkretnej osobie i powiązana ściśle z jej świadomością własnej cielesności, to w pełni definiuje się dopiero poprzez pryzmat interpersonalnych relacji i społecznego osadzenia w świecie. W tej perspektywie osobista przestrzeń jest również bardzo specyficznym środowiskiem zwrotnej komunikacji z ową „zewnętrznością”. To w niej operujemy choćby mową ciała i komunikujemy się z „innymi” poprzez pozy, gestykulację czy sam ruch. Jest więc jak hybryda wielowarstwowego, wielofunkcyjnego filtra z przekaźnikiem. Co istotne, przez swoją złożoną naturę ujawnia zarówno cechy pierwotne, wręcz atawistyczne, jak i wyraźnie ewolucyjny charakter. Czy w sztuce da się wygenerować jakąś formę/ekwiwalent osobistej przestrzeni? To zależy od samej twórczej osoby, od tego jak definiuje samą siebie poprzez akt twórczy czy artystyczne działanie. Często jest tak, że świadomie odrzuca ów osobisty kokon i tworząc pozwala wejść „innemu” we własny obszar intymności. Poprzez swoje prace czy działania pozwala „dotykać się”. Nie selekcjonuje ani nie reglamentuje symbolicznego dostępu do siebie (skrajnym tego przykładem jest „użycie” w twórczym działaniu własnego ciała). Równie często jednak sztuka staje się swoistym buforem dla własnych przeżyć i emocji. Pozwala pośredniczyć w konfrontacji z zewnętrznym światem. Wówczas jak najbardziej pełni ona rolę zarówno dosłownej, jak i symbolicznej przestrzeni osobistej. Jej konstruowanie ściśle powiązane jest z samym procesem twórczym, w którym artysta może uzewnętrznić swoje emocje i pozostawić ich ślad na przynależnych do zewnętrznego świata artefaktach. Prezentowana w Dworze Artusa wystawa „Przestrzeń osobista” to zarazem prezentacja różnorodności i twórczego potencjału pracowników i studentów Katedry Grafiki WSzP UMK, sumy indywidualnych postaw twórczych, jak i ciche zwrócenie uwagi na specyfikę samej grafiki artystycznej. Charakterystyczny dla niej proces twórczy bardzo sprzyja tworzeniu na poziomie fizycznym oraz mentalnym osobistych przestrzeni artystycznych. Będąca jego „synonimem” matryca staje się swoistym przekaźnikiem wszystkiego co wewnętrzne, jednocześnie jest w stanie przyjąć na siebie i utrwalić wszelkie ślady twórczego „dotyku”. To za jej pomocą określone zostają ramy owej osobistej przestrzeni. Można też na prezentowaną w Dworze Artusa wystawę spojrzeć w szerszej perspektywie, w której tytułowa przestrzeń osobista definiować będzie społeczność rozumianą jako jeden złożony organizm, posługujący się specyficzną formą artystycznej komunikacji z zewnętrznym światem. Sebastian Dudzik

 

Pracownia Grafiki Multimedialnej: Zdzisław Mackiewicz, Jakub Jaszewski, Jakub Wawrzak, Justyna Bogucka, Natalia Szmańda, Maja Stawicka-Pipowska, Zuzanna Gralik; animacje: Agata Wyrwicka „0” (2020), Julia Wojciechowska „Gerris Lacustris” (2020), Weronika Olejko „Granice ideału” (2021), Anna Łukaszewicz „W owczej skórze” (2023), Julia Sieczkowska „Wstążki” (2023), Kamil Jakóbiak „Transgresja” (2023).

Pracownia Litografii: Piotr Gojowy, Tomasz Barczyk, Nina Marszałek, Melania Majkowska, Joanna Jaszkowska, Zuzanna Kocińska, Wiktoria Sendurkiewicz, Albert Piotrowski-Pawlikowski.

Pracownia Serigrafii: Agata Dworzak-Subocz, Piotr Czyż, Marta Zatylny, Martyna Makowska, Marta Kotewicz, Barbara Chmara, Natalia Dusza, Karolina Wojciechowska.

Pracownia Wklęsłodruku: Marek Zajko, Oksana Budna-Kaczor, Agata Burzyńska, Andżelika Miszczuk, Elżbieta Janusz, Dagmara Sadowska, Waleria Suchowiecka, Roksana Żelazkiewicz, Natalia Kwiatkowska, Izabela Stenka

Pracownia Wypukłodruku: Marek Basiul, Michał Rygielski, Jagoda Jaworska, Dawid Ławicki, Martyna Rzepecka, Magdalena Lipowiec, Alicja Lasota, Karol Michalski, Anna Mandziak, Paulina Jaworska.