Kontakt ul. Sienkiewicza 30/32, 87-100 Toruń
tel.: (+48) 56-611-38-10
zdjęcie nagłówkowe

Dyscyplina Nauki o Sztuce

ARTYKUŁ IRENY DŻURKOWEJ-KOSSOWSKIEJ W "ARTS"

Zdjęcie ilustracyjne

Prof. Irena Dżurkowa-Kossowska opublikowała w czasopiśmie Open Access ARTS 2024, Volume 13, Issue 5, 155, artykuł pt. „The Cultural Mediator between the North and the South, the East and the West: The 1930 Official Exhibition of Austrian Art in Warsaw”.

Artykuł dotyczy polsko-austriackich relacji politycznych, dyplomatycznych i artystycznych widzianych w kontekście oficjalnej polityki kulturalnej Republiki Austriackiej i priorytetów rządu Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1930. Za czasów gabinetu Johannesa Schobera, kontakty w sferze kultury zostały uregulowane obustronnymi umowami z rządem w Warszawie, czego znaczącą egzemplifikacją stała się wystawa sztuki austriackiej, zorganizowana w maju 1930 r. w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Rejestr zaprezentowanych wówczas dzieł sztuki był imponujący; obejmował 474 prace 100 artystów. Dla podkreślenia nowej, post-habsburskiej ery w funkcjonowaniu austriackiej państwowości, ramę chronologiczną ekspozycji wyznaczały lata 1918-1930. Była to trudna i burzliwa dekada w historii Austrii, która utraciwszy w wyniku postanowień Traktatu Wersalskiego przeważającą część terytorium i populacji austro-węgierskiej monarchii, znalazła się na skraju głębokiego kryzysu finansowego i gospodarczego. Dyplomacja kulturalna rządu Schobera zmierzała jednak do pokonania politycznej izolacji kraju i przywrócenia Wiedniowi znaczącej pozycji na międzynarodowej scenie kulturalnej. Analiza scenariusza wystawy w Zachęcie i towarzyszącej pokazowi promocyjnej retoryki służy przedstawieniu przyjętej przez organizatorów wydarzenia strategii auto-prezentacji nowej Austrii. Dobór materiału wizualnego miał świadczyć o otwartości Austriaków na inne nacje i kultury. Równie istotne dla dyskursu jest omówienie krytycznej recepcji ekspozycji ze strony warszawskich recenzentów, których komentarze były na ogół zbieżne z interpretacją austriackiej sztuki zawartą w katalogowym eseju autorstwa Hansa Tietze’go. Tietze był wybitnym przedstawicielem Wiener Schule der Kunstgeschichte, dobrze znanym w akademickich kręgach w Polsce autorem rozprawy Die Methode der Kunstgeschichte (1913), zainteresowanym ponadnarodowymi trendami artystycznymi. Studium wskazuje, iż wystawa 1930 r. stanowiła kulminację polsko-austriackich relacji w okresie międzywojennym. Zapowiedź nowego otwarcia we wzajemnych kontaktach i interesach obu państw, nowo ukonstytuowanych na mapie Europy po 1918 r., nie spełniła się; szanse zniweczyła nacjonalistyczna polityka Bundesstaat Österreich, realizowana po ustąpieniu rządu Schobera, i, ostatecznie, Anschluss Austrii do Niemiec w 1938 r.

Zdjęcie: fragment obrazu autorstwa Oskara Laske, pt. ,,Statek głupców", 1923, fot. Irena Dżurkowa-Kossowska

pozostałe wiadomości