Dyscyplina Nauki o Sztuce
KATARZYNA CYTLAK NA STYPENDIUM W BRAZYLII
Między 12 a 26 sierpnia 2024 roku dr Katarzyna Cytlak prowadzić będzie seminarium dla doktorantów Uniwersytetu São Paulo. Wyjazd realizowany jest w ramach stypendium Uniwersytetu São Paulo i Ministra Kultury Brazylii dla wizytujących naukowców oraz dofinansowany ze środków badawczych Katedry Historii Sztuki Nowoczesnej i Pozaeuropejskiej UMK.
W ramach seminarium odbędą się wykłady "Estetyka dekolonialna na peryferiach kulturowych. Relacje artystyczne i wymiana kulturowa między Globalnym Południem a Wschodem". Seminarium proponuje wykorzystanie klasycznej refleksji postkolonialnej (Homi Bhabha), latynoamerykańskiej teorii dekolonialnej (Anibal Quijano, Walter Mignolo, Silvia Rivera Cusicanqui) oraz afrykańskiej redefinicji postkolonii (Achile Mbembe) do analizy międzynarodowych kontaktów artystycznych pomiędzy krajami europejskimi - ze szczególnym uwzględnieniem Europy Środkowo-Wschodniej, a Globalnym Południem, przede wszystkim Ameryką Południową i Afryką. Takie horyzontalne ponowne odczytanie zjawisk artystycznych jest zgodne z aktualnymi trendami globalnej historii sztuki i prowadzi do redefinicji pojęć i kategorii, takich jak centrum i peryferie.
Projekt proponuje przyjęcie międzykulturowego, transnarodowego i transmodernistycznego podejścia do produkcji artystycznej dla zbadania, w jaki sposób skupienie się artystów na naturze było motywowane potrzebą przemyślenia modernizmu i krytycznej reakcji na doświadczenie imperializmu i dominacji kolonialnej. Cel projektu jest dwojaki. Po pierwsze, ma on naświetlić specyfikę praktyk i strategii artystycznych rozwijanych na niezachodnich scenach artystycznych. Po drugie, artystyczne podejście do natury i ekologizmu zostanie przeanalizowane z perspektywy kolonializmu, który opowiadał się za opozycją między europejską cywilizacją a dziką naturą. W projekcie badawczym wykorzystana zostanie filozofia Argentyńczyka Rodolfo Kuscha, który w połowie lat 50. zdefiniował pozycję lo americano (Amerykanina) jako przecięcie perspektywy rdzennej i nie-rdzennej. Procesy dekolonizacji i globalizacji będą rozpatrywane w kontekście rozwoju sztuk wizualnych, ale także z uwzględnieniem szeroko rozumianej kultury popularnej. Wprowadzenie kategorii takich jak "kolonialność widzenia" czy "wizualny rasizm" pozwala na reinterpretację dzieł i zjawisk artystycznych należących do kanonu sztuki definiowanej jako "zachodnia" i historycznie obciążonej hierarchicznym podejściem historycznie stosowanym do analizy kultur pozaeuropejskich i północnoamerykańskich. Perspektywa porównawcza (Piotra Piotrowskiego) posłuży również do wydobycia jednoczesności i bliskości postaw artystycznych pojawiających się w odpowiedzi na te konteksty kulturowe.